Fındıkta tüm yıl süren tarım uygulamalarının yapılmasının önemine dikkat çeken Ferrero Değerli Tarım ARGE Uzmanı Abdurrahman Cömert “kışın başladığı aralık ayında gübreleme, budama, hastalık ve zararlılarla mücadele verim ve kaliteyi artıran etkenlerdir” dedi. Cömert, bu dönemde yapılması gereken uygulamaları “hayvansal ve bitkisel kompost ile gübreleme”,“göztaşı uygulaması” ,”zararlılarla mücadele” ve “budama” olarak sıraladı.
Abdurrahman Cömert’e göre bu uygulamaların yapılış şekilleri ve dikkat edilmesi gereken konular şöyle;
HAYVANSAL VE BİTKİSEL KOMPOST İLE GÜBRELEME
Bu dönemde hayvan gübresi ve bitkisel kompost gübresi uygulamaları önemlidir. Hayvan gübresi, bitkisel kompost ve benzeri organik materyaller, pH düzenlenmesini, bahçede organik madde miktarının artmasını, besin maddelerinin tutulmasını, toprağın hava almasını, su tutma kapasitesinin ve verimin artmasını sağlar. Hayvan gübresi veya bitkisel kompost olgunlaştıktan sonra toprak analizine göre değişen miktarlar da dal iz düşümüne halka şeklinde uygulanmalıdır. Çuval içerisinde ocak etrafına bırakılan hayvan gübresi ve bitkisel kompost içerisinde bulunan mineral maddeleri büyük ölçüde kaybeder. Hayvan gübresi ve Bitkisel kompost mutlaka olgunlaştıktan sonra uygulanmalıdır.
GÖZTAŞI UYGULAMALARI
Budama işlemleri bitirildikten sonra fungal ve bakteriyel hastalıklardan dalları korumak için Göz taşı uygulaması yapılmalıdır. Göz taşı uygulamaları dişi ve erkek çiçeklerin açma faaliyetinden önce yapılmalı, çiçeklerin üzerinde uygulanmamalıdır. Bu faaliyetler üretici tarafından takip edilmeli, zamanlama buna göre yapılmalıdır.
ZARARLILARLA MÜCADELE
Fındık çiftçilerinin Gül olarak adlandırdığı Kozalak Akarı, fındık zararlıları içinde en önemlilerinden birisidir., Kış mevsimini önceki yıl beslendiği tomurcuklarda geçirip, ilkbaharda yeni meyve ve yaprak gözlerine geçmeye başlayarak çoğalır ve verimi azaltır. Kışın yapraksız dönemde , tüm kozalaklar toplanıp sıra aralarına atılarak mücadele edilebilir.
BUDAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Fındık tarımında budama, genellikle yaprakların yarıdan fazlasının döküldüğü dönemde başlayıp, dala su yürüyene kadar devam eder. Aralık ayı içerisinde de budama işlemlerine devam edilebilir.
Fındık ocağında yapılan budama, ocağın orta kısmı boş kalacak şekilde yapılmalıdır. Böylece gerekli olan hava sirkülasyonu sağlanır, ışık alımı daha yoğun olur, meyve artışı sağlanıp hastalık ve zararlılarda ciddi bir azalma gerçekleşir.
Dal üzerindeki budamalar, şekil verme ve verim için önemlidir. Çoğu çiftçimiz ana dal kesimiyle yetinmekte, daldaki şekil ve ürün budamasını yapmamaktadır. Dala şekil verirken, ocağın boşluklarını da gözeterek uygun tarafa bakan gözün önünden kesim yapılmalı, ürün verebilecek yardımcı dalların da uçlarından o sene süren sürgünün üçte birini geçmeyecek kadar alınmalıdır.
Tüm budamalarda, derin budamanın sürgün yaptığı, uçlardan yapılan budamanın da ürün artışı sağladığı unutulmamalıdır. Bir ocakta maksimum 5 - 6 dal bulunmalıdır. Sağlıklı ve yüksek verimli bir bahçe için, sık dikimlerden uzak durmak gereklidir.
Budamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
· Ana dalların kesimi sırasında, diğer dalların yara almamasına ve kesim noktasının toprak yüzeyine yakın olmasına dikkat edilmelidir.
· Kesim yüzeyi pürüzsüz ve üzerinde su durmayacak kadar hafif bir eğimde olmalıdır
· Balta ve nacak gibi aletlerin kullanımı, kesim yüzeyinde çatlaklar ve komşu dallarda yaralanmalara sebebiyet verebileceğinden, bunların yerine testere, budama makası yahut motorlu testere kullanılmalıdır.
· Kesilen bu ana dalların kesim noktalarına aşı macunu sürülerek, enfeksiyon ve çürüme ihtimalinin önüne geçilmelidir. Aşı macunu imkânı yoksa, kesim yüzeyleri ocağın tabanını kaplayacak şekilde toprakla kapatılmalıdır.
· Budama yapılacak olan zaman diliminde, sıcaklığın en az 5 C derece olması gerekmektedir.
· Kurumuş, hastalıklı, yaşlı, sıklaşmış, dipten çatallanmış, üst üste olan ve ocak içini gölgeleyen ocağın ortasında dik gelişmiş dallar, ocaktan çıkarılmalıdır.
· Yaşlı veya hasta dalların yerini alacak olan dip sürgünlerin, ocakların dış kısmından seçilmesiyle, ortası dar ocakların zamanla genişlemesi sağlanmış olur. Seçilecek sürgünün, formu düzgün, topraktan gelen kendine ait gelişmiş bir kök yapısı olmalıdır.
· Budama artıkları bahçe içinde bırakılmamalı ve bahçe içinde yakılmamalıdır.
· Budama aletlerinin dezenfeksiyonu mutlaka yapılmalıdır. Dezenfeksiyon işleminde onda bir oranında çamaşır suyu veya hazır dezenfektanlar kullanılmalıdır.
· Bahçe içinde tozlayıcı çeşitler mutlaka bulundurulmalı, ana çeşitle birlikte bakım ve budamaları ihmal edilmemelidir.
· Budamada iş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak koruyucu tedbir ve ekipmanların kullanılmasına dikkat edilmelidir.