Covid-19 pandemisi nedeniyle olumsuz etkilenen üretim ve tedarik zincirlerine yönelik Ekonomik İstikrar kalkanı çerçevesinde hayata geçirilen destekler ile ticaret erbabının mali açıdan korunması noktasında önemli adımlar atıldı.
VERGİ VE SGK PRİMİ ÖDEMELERİNDE KOLAYLIK
Bu düzenlemeler çerçevesinde esnaf ve sanatkarların kamu sermayeli bankalarca uygun geri ödeme koşulları ile desteklenmeye devam edildi. Esnaf ve sanatkarların kullandığı krediler için erteleme ve yapılandırma imkanları da sağlandı. “Mali sicil affı” hayata geçirilerek ticaret erbabının finansmana erişimlerinin önündeki engel kaldırılarak Esnaf ve sanatkarların vergi ve SGK primi ödemelerine yönelik indirim ve kolaylıklar sağlandı.
Ticaret Bakanlığından derlenen bilgiye göre, Covid-19 salgını nedeniyle Halkbank kaynaklarından sunulan faiz indirimli yeni tip işletme kredisi kapsamında 16 Mart 2020’den 5 Şubat’a kadar olan dönemde 760 bin esnaf ve sanatkara toplam 18,8 milyar TL tutarında kredi arzı sağlandı. Öte yandan 19 yıllık 2002-2021 dönemde sunulan faiz indirimli kredi tutarı 3 milyon 139 bin esnaf ve sanatkara 168 milyar TL olarak gerçekleşti. 2021 yılı Mart ayı sonu itibariyle ise söz konusu kredilerin bakiyesi 71,9 milyar TL olarak kaydedildi.
23 Aralık 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanan 3323 sayılı "Esnaf ve Sanatkârlar ile Gerçek Kişi Tacirlere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Destekler Hakkında Karar" çerçevesinde Covid-19 salgını nedeniyle ticaret erbabının yaşadığı mali kayıpların telafisi noktasında 3 ay süreyle ödenmek üzere Gelir Kaybı Desteği ve Kira Desteği hayata geçirildi.
1 MİLYON 33 BİN 589 KİŞİYE 3 MİLYAR TL'Yİ AŞKIN ÖDEME
Aylık bin TL olarak sağlanan Gelir Kaybı Desteği çerçevesinde 1 milyon 33 bin 589 kişi yararlandı ve toplamda 3 milyar TL’yi aşkın ödeme tutarı yapıldı. Bunun yanı sıra Gelir Kaybı Desteğine ilişkin şartları taşıması kaydıyla işyerleri kira olan 160 bin 65 kişiye ise büyükşehirlerde aylık 750 TL diğer şehirlerde aylık 500 TL olmak üzere sağlanan Kira Desteği toplamı ise 250 milyon TL’yi aştı. Esnaf ve sanatkarların geri ödemelerinin kolaylaştırılmasını teminen Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği’ne (TESKOMB) bağlı kredi ve kefalet kooperatifleri tarafından gecikmiş borçlara yönelik olarak 31 Temmuz’a kadar icra takibi ve alacak tahsili işlemleri yapılmaması kararlaştırıldı. söz konusu dönemde ödeme yapmak üzere kooperatiflere iradi olarak başvuranlardan yalnızca anapara tahsilatı yapılacak olup gecikme faizi alınmayacak. Söz konusu uygulama 240 bin esnaf ve sanatkârın 1 milyar TL tutarındaki borcunu kapsıyor.
ÇEKLERİN TAKİP İŞLEMLERİNİN DURDURULMASINA YÖNELİL DÜZENLEME
Ayrıca 30 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanan 7318 sayılı "Veri Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" hükümleri çerçevesinde, salgın nedeniyle ortaya çıkan hak kayıplarının ve ödeme sorunlarının önlenmesini teminen, ibraz süresinin son günü 30 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasına isabet eden çeklerin ibraz edilemeyecek. Söz konusu çeklerin 1 Haziran’dan sonra ibraz edilmesine ve 30 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasında vadesi gelen kambiyo senedine dayalı alacaklar hakkında mezkûr tarih aralığında icra ve iflas takibi başlatılamamasına, ihtiyati haciz kararı verilememesine ve başlanmış takip işlemlerinin durdurulmasına yönelik düzenleme yapıldı.
3 YIL FAİZSİZ GERİ ÖDEMESİZ VE FAİZSİZ KREDİ
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından, 5 milyar TL tutarında bir destek paketi uygulamaya geçirilerek, pandemi nedeniyle nakit akışı olumsuz etkilenmemesi için istihdamını koruyan imalat sektöründe faaliyet gösteren mikro işletmelere 30 bin TL’ye kadar, küçük işletmelere 75 bin TL’ye kadar olmak üzere 3 yıl geri ödemesiz ve faizsiz kredi sağlanacak.
Esnaf ve Sanatkarlara yönelik sunulan Hazine sübvansiyonlu (devletin yaptığı karşılıksız yardım) kredilerin kullandırılması ve geri ödeme ölçütlerinde süre gelen yıllar boyunca iyileştirilmeler de sağlandı. 2002 yılında Hazine destekli kredilerin faiz oranı yıllık yüzde 47 seviyesindeyken 2021 yılında esnaf ve sanatkarların üstlendiği faiz oranı yıllık yüzde 8,5’e geriledi.
Ayrıca 2002 yılında şahıs başına düşen kredi kullanım limiti 5 bin TL iken, 2021 yılında esnaf ve sanatkarların işletme kredisi limiti 225 bin TL’ye kadar, yatırım kredisi limiti ise 500 bin TL’ye kadar yükseldi. 2002 yılında söz konusu kredilere yönelik olarak Hazinece sağlanan sübvansiyon oranı yüzde 20 iken 2021’de bu oran genel kredi tiplerinde yüzde 50’ye, belirli kredi tipleri özelinde ise yüzde 100’e ulaştı.