Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) manda sayısı verilerine göre; Samsun, 19 bin 896 adet manda ile Türkiye genelinde 1. sırada yer alıyor. Samsun’da ise manda sayısının yarıdan fazlası Kızılırmak Deltası'nda bulunuyor. Son 10 yılda yapılan teşviklerle manda sayısı 3 binden 10 bine yükseldi. 

56 bin hektar alana sahip Kuş Cenneti mandalara da doğal bir yaşam alanı sunuyor. Kuş Cenneti’ndeki, verimli otlaklar ve sulak yerlerde yaşamaları manda sayısının artmasının nedenlerinden olarak görülüyor. Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nde hayvancılık faaliyetler ile doğal yaşam arasındaki etkileşim konusunda çalışmalar yürüttüklerini belirten Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti Alan Başkanı Doç. Dr. Mustafa Güler, deltadaki ekosisteme mandaların katkısı olduğunu kaydetti. Mandaların Kuş Cenneti’nde rahat bir şekilde yaşadığını belirten manda sahipleri, manda sayısının arttığını dile getirdi. 

"Azalan ilgi son yıllarda yeniden arttı" 

Manda sayısının arttığını vurgulayan manda yetiştiricisi Bayram Sözen, "Kızılırmak Deltası'nda manda nesli tükenmek üzereydi. Devlet projeleriyle ilgi gören manda çoğalmaya başladı. Biz burada deltadan yararlanıyoruz. Mandanın bakımı burada kolay olduğu için manda daha fazla tercih ediliyor. Manda sulak araziyi sevdiği için 5-6 deltada gezebiliyor. Bu bakımını kolaylaştırıyor. Benim 2010’da 20-30 tane mandan varken şimdi 150 tane mandam var. Manda sayısı artıyor. Manda dayanıklı, etiyle sütüyle kaliteli bir hayvan. Mandaya karşı azalan ilgi son yıllarda yeniden arttı" dedi. 

"Manda popülasyonu alanın ayrılmaz bir parçası" 

Kızılırmak Deltası'nın Türkiye'deki en fazla manda popülasyonunu bünyesinde barındıran bir yer olduğunu belirten Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti Alan Başkanı Doç. Dr. Mustafa Güler, "Kuş Cenneti dediğimiz alanda ise yaklaşık olarak 10 bin civarında manda olduğunu biliyoruz. Geçen yıl yaptığımız bir çalışmada 5 bin 500 mandanın sulak alan içerisinde 6 ay boyunca bulunduğunu biliyoruz. Manda sayısında bölgede genel olarak 1995 yılından 2008 yılına kadar olan sürede ciddi bir azalma olmuş. 10 bin mandadan 2 bin mandaya kadar düşülmüş. 2008 yılından sonra devletin desteğiyle mandacılık gelişiyor ve manda sayısında artış oluyor. 2008 ile 2018 arasında 3 bin manda sayısından 10 bin manda sayısına ulaşmış durumdayız. Bu yıl henüz manda sayısı için bir çalışma yapmadık. Nisan ayı gibi mandalar alana çıkacak o zaman yine sayıyla ilgili bir çalışma yapacağız. Kızılırmak Deltası şu an UNESCO sürecinde. UNESCO sürecinde belli aşamalar ve değerlendirme süreci var. UNESCO, geçen yıl Aralık ayında buradaki bütün canlıların olduğu detaylı bir rapor istedi bizden. Bizim yapmamız gereken bütün doğal varlıkların birbiriyle etkileşimini ortaya koymak. Burada hayvancılık faaliyetleri ile doğal arasındaki ilişkiye tam hakim değiliz. Bu ilişki özellikle mandalar açısından pozitif yönde. Mandacılık faaliyetleri bölgedeki doğal yaşamı destekliyor. Bu ulusal ve uluslararası birçok çalışmada bizim tespit ettiğimiz bir nokta. Fakat buradaki ilişkinin ne yönde olduğunu yapacağımız çalışmalar sonrasında belli olacak. Biz bölgedeki bütün hayvancılık faaliyetlerle doğal yaşam arasındaki etkileşimi ortaya koymak için bir dizi somut çalışmalar ortaya koymayı öngörüyoruz. Buradaki manda popülasyonu alanın ayrılmaz bir parçası. Mandacılık faaliyeti bölge ve ülke ekonomisi için ciddi bir kaynak. Sulak alan ekosisteminin sürdürülebilirliği açısından mandacılığın bir çok konuda katkısı var" diye konuştu. 

Samsun'un 19 Mayıs ve Bafra ilçelerini de kapsayan, içinde 7 göl bulunan 56 bin hektarlık delta, Türkiye'de tespit edilen 486 kuş türünden 356'sına ev sahipliği yapıyor. Deltada; 554 bitki türü, 35 balık türü, 42 memeli türü, 12 amfibi türü bulunuyor. Kuş Cenneti'nde kış döneminde yıllık ortalama 150 bin kuş popülasyonu gözlemleniyor. Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, alanının 22 bin hektarı 1998 yılında Ramsar alanı ilan edildi. Türkiye’nin en büyük deltalarından biri olan Kızılırmak Deltası, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde bulunuyor.